Termokupl Çeşitleri
İki ayrı metal birleşimin yüzeylerinin ısıtılarak elektrik akımını meydana getirmesi için kullanılan Termokupl ürünleri, Genellikle yüksek sıcaklık dereceli fırınlarda sıcaklık ölçümlerinde kullanılır. Uzun ömürlü olarak üretilen termokupllar doğru şekilde monte edildiği zaman güvenilir olarak uzun yıllar boyunca farklı kullanım alanları ve sistemler içerisinde çalışabilir özelliklere sahiptir. Endüstriyel, bilimsel ve mekanik uygulamalar içerisinde sıcaklık derecelerinin ölçümlenebilmesi için termokupllara ihtiyaç duyulmaktadır. Termokupllar, enerji üretimi, petrol, gaz, ilaç, inşaat ve selüloz gibi farklı endüstriyel alanlarda da sıkça kullanılmaktadır.
Teknik Bilgiler
Termokupllarda Sıcak nokta ile soğuk nokta sıcaklık dağılımı nasıl olursa olsun üretilen gerilim sıcak ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkıyla orantılıdır. Sıcak nokta ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkı rezistans üzerinde gerilim (EMF) yaratır. Sıcak nokta sıcaklığı aynı kalmak koşulu ile soğuk nokta sıcaklığı değiştiğinde farklı sıcaklıklar okunur. Bu nedenle mV tablolarındaki değerlerde standart sağlamak için ölçülen sıcaklık karşılığı mV değerleri soğuk noktanın 0 °C’de tutulması ile elde edilir. Termokupllar -200°’den 2320 °C’ye kadar çeşitli sıcaklıklarda, ölçüm ve kontrol için yaygın olarak kullanılır. Ayrıca sıcaklık gradyanını elektriğe dönüştürmektedir.
Termokuplların üretiminde doğrudan bağlantı başlıklarından iç koruyuculara, koruyucu tüplerden izolatör, flanş ve rekor gibi pek çok parçalar bulunur. Primer adı verilen iç koruyucularla hem de koruyucu tüplerle birlikte flanş ve rekor, bağlantı başlığı, izolatör çeşitlendiğinde de rezistans tipleri de değişkenlik göstermektedir .Termokupllar düşük maliyeti olması sebebi ile pek çok alanda tercih edilmektedir. A Bakır ve konstantan birleşimiyle oluşan uygulamada kullanımı için mevcut termokupl tipi bulunurken aynı zamanda demir ve konstantan birleşim, nikel krom ve nikel birleşimiyle oluşan termokupl, kromel ve konstrantan termokupllar, kromel – alumel türü ve son olarak platin radyum – platin birleşiminden oluşan rezistans tipleri bulunmaktadır.
Termokupl Nedir?
Termokupl, sıcaklık ölçümü yapmak için kullanılan bir ölçüm cihazıdır. Termokupl, iki farklı metalin birleştiği noktada oluşan voltaj değişikliği ile sıcaklık değerini ölçer. Bu metal bileşimine göre termokupl tipi değişebilir. Örneğin, K tipi termokupl, kobalt ve nikel alaşımlarından oluşur ve sıcaklık aralığı -200°C ile 1300°C arasında ölçebilir.
Termokupl, basit yapısı, hızlı ölçüm kapasitesi ve düşük maliyeti nedeniyle endüstriyel uygulamalarda sıklıkla kullanılır. Ayrıca, güç kablolamasına gerek duymaz ve kablosuz olarak sıcaklık ölçümü yapabilir.
Termokupl Teknik Özellikleri
Termokupl ‘un teknik özellikleri şunları içerebilir:
- Hassasiyet: Termokupl ‘ün ölçebildiği sıcaklık aralığına göre, ölçüm hassasiyeti değişebilir. Genellikle mV/°C cinsinden ifade edilir.
- Sıcaklık Aralığı: Termokupl ‘ün sıcaklık ölçme aralığı tipine göre değişebilir. Örneğin, K tipi termokupl -200°C ile 1300°C arasında ölçebilir.
- Direnç Değeri: Termokupl direncinin değeri ölçülen sıcaklık değerine göre değişebilir ve genellikle mΩ cinsinden ifade edilir.
- Linearite: Termokupl ‘ün sıcaklık ölçümündeki linearite, ölçülen sıcaklık aralığına göre değişebilir ve genellikle % cinsinden ifade edilir.
- Doğruluk: Termokupl ‘ün sıcaklık ölçüm doğruluğu, tipine göre değişebilir ve genellikle ±°C cinsinden ifade edilir.
- Çalışma Gerilimi: Termokupl çalışma gerilimi, tipine göre değişebilir ve genellikle mV cinsinden ifade edilir.
Termokupl Kullanım Yerleri
Termokupl’ler, birçok farklı endüstriyel, araştırma ve ticari uygulamada kullanılırlar. Aşağıdaki bazı örnekler verilmiştir:
- Sıcaklık ölçme: Endüstriyel süreçlerde sıcaklık ölçmek için termokupl kullanılabilir. Örneğin, fırın veya çelik üretim tesislerinde sıcaklık kontrolü.
- Isıtma ve Soğutma Sistemleri: Ev, ofis ve endüstriyel binalarda kullanılan ısıtma ve soğutma sistemlerinde termokupl, sıcaklık ölçme ve denetleme için kullanılabilir.
- Endüstriyel Kontrol: Endüstriyel ekipmanların sıcaklık kontrolü için termokupl kullanılabilir. Örneğin, elektrikli motorların soğutma sistemlerinde sıcaklık ölçme.
- Labaratuvar Uygulamaları: Laboratuvar ortamlarında sıcaklık ölçmek için termokupl kullanılabilir. Örneğin, kimyasal reaksiyonların sıcaklık izlenmesi veya maddelerin sıcaklık davranışının incelenmesi.
- Güncelleme Uygulamaları: Otomotive, beyaz eşya ve diğer elektronik cihazların sıcaklık kontrolü için termokupl kullanılabilir.
Termokupl Türleri
Termokupl türleri, ölçmek istediğiniz sıcaklık aralığına, ölçme hassasiyetine ve uygulamanıza göre değişebilir. Aşağıdaki bazı yaygın termokupl türleri verilmiştir:
- J tipi termokupl: -200°C ile 1200°C arasında sıcaklık ölçme için en yaygın kullanılan tür.
- K tipi termokupl: -200°C ile 1300°C arasında sıcaklık ölçme için yaygın olarak kullanılan bir tür.
- T tipi termokupl: -200°C ile 400°C arasında sıcaklık ölçme için kullanılan bir tür.
- E tipi termokupl: -200°C ile 900°C arasında sıcaklık ölçme için kullanılan bir tür.
- R ve S tipi termokupl: Özelleştirilmiş uygulamalar için sınırlı sıcaklık aralığında kullanılabilir.
Bu sadece birkaç yaygın termokupl türüdür. Uygulamanıza en uygun olanı seçmek için uzman bir danışmanla çalışmanız tavsiye edilir.
Termokupl Çeşitleri Teknik Detayları
Termokupl, sıcaklık ölçümü için kullanılan bir sensör türüdür ve iki farklı metalin birleştirilmesiyle oluşturulur. Bu iki metalin birleşim yerinde sıcaklık değişikliklerine göre bir voltaj farkı oluşur. Bu voltaj farkı, sıcaklık ölçümünü yapmak için kullanılır. Termokupllar, endüstriyel uygulamalardan, laboratuvar ortamlarına kadar geniş bir yelpazede kullanılır.
Farklı türde termokupllar, kullanılan metal bileşenlere göre çeşitlenir ve her biri farklı sıcaklık aralıkları, hassasiyetler ve dayanıklılıklar sunar. İşte yaygın termokupl çeşitlerinin teknik detayları:
1. T Tipi Termokupl (Bakır-Constantan)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Bakır (Cu) ve Constantan (Cu-44Ni)
• Sıcaklık Aralığı: -200°C ile +350°C arasında
• Özellikleri:
o Düşük sıcaklık ölçümleri için uygundur.
o Yüksek hassasiyete sahip olup, özellikle düşük sıcaklık ölçümleri gereken yerlerde tercih edilir.
o Yüksek doğruluk sağlar ancak yüksek sıcaklıklarda kullanım için uygun değildir.
2. J Tipi Termokupl (Demir-Constantan)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Demir (Fe) ve Constantan (Cu-44Ni)
• Sıcaklık Aralığı: -40°C ile +750°C arasında
• Özellikleri:
o Sıcaklık ölçümü için uygun olan ekonomik bir termokupl türüdür.
o Düşük maliyetli ve iyi doğruluk sunar.
o Demirin oksitlenme eğilimi nedeniyle, oksitlenmeden korunması gerekir.
3. K Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Alüminyum)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Nikel (Ni) ve Nikel-Krom (Ni-Cr) ve Nikel-Alüminyum (Ni-Al)
• Sıcaklık Aralığı: -200°C ile +1372°C arasında
• Özellikleri:
o En yaygın kullanılan termokupl tipidir.
o Geniş bir sıcaklık aralığına sahiptir ve çok çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılır.
o Dayanıklıdır ve yüksek sıcaklık ölçümleri için uygundur.
o Oksitlenmeye karşı oldukça dayanıklıdır.
4. E Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-İzotop)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Nikel-Krom (Ni-Cr) ve Nikel-İzotop (Ni)
• Sıcaklık Aralığı: -200°C ile +900°C arasında
• Özellikleri:
o Yüksek hassasiyet sunar, özellikle düşük sıcaklıklarda yüksek doğruluk sağlar.
o İyi bir termal cevaba sahiptir.
o Kullanımı sınırlı sıcaklık aralığına sahip olsa da, çok hassas ölçümler için uygundur.
5. N Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Silikon)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Nikel-Krom (Ni-Cr) ve Nikel-Silikon (Ni-Si)
• Sıcaklık Aralığı: -200°C ile +1300°C arasında
• Özellikleri:
o Yüksek sıcaklık ölçümleri için uygundur.
o Toksik olmayan malzemeler içerdiği için çevre dostudur.
o Düşük sıcaklıklarda da iyi performans gösterir.
6. R Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Platin (Pt) ve Platin-Rodyum (Pt-Rh)
• Sıcaklık Aralığı: +0°C ile +1600°C arasında
• Özellikleri:
o Yüksek sıcaklık ölçümleri için uygundur.
o Yüksek hassasiyet ve doğruluk sunar.
o Özellikle endüstriyel fırınlarda, laboratuvar ortamlarında ve yüksek sıcaklık gerektiren uygulamalarda tercih edilir.
o Dayanıklı ve uzun ömürlüdür.
7. S Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Platin (Pt) ve Platin-Rodyum (Pt-Rh)
• Sıcaklık Aralığı: +0°C ile +1600°C arasında
• Özellikleri:
o Benzer şekilde, R tipi termokupl ile benzer sıcaklık aralığına sahiptir.
o Yüksek hassasiyetli ölçümler için tercih edilir.
o Uzun ömürlüdür ve yüksek sıcaklıklarda sabit kalabilen doğruluk sağlar.
8. B Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Kullanılan Metal Bileşenler: Platin (Pt) ve Platin-Rodyum (Pt-Rh)
• Sıcaklık Aralığı: +300°C ile +1700°C arasında
• Özellikleri:
o En yüksek sıcaklık ölçüm aralığına sahip termokupl türüdür.
o Yüksek hassasiyetle yüksek sıcaklık ortamlarında ölçüm yapabilir.
o Çoğunlukla yüksek sıcaklık fırınlarında, metal işleme endüstrisinde kullanılır.
Termokupllar, çeşitli endüstriyel ve bilimsel uygulamalarda kullanılan, farklı sıcaklık aralıklarına sahip ve çeşitli metal bileşimlerinden oluşan sıcaklık sensörleridir. Uygulama gereksinimlerine göre seçim yapılırken, sıcaklık aralığı, hassasiyet, dayanıklılık ve malzeme türü gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle yüksek sıcaklık ölçümlerinde platin ve rodiyum gibi malzemelerle üretilen termokupllar tercih edilirken, daha düşük sıcaklık uygulamaları için bakır veya demir alaşımlarıyla yapılan termokupllar daha uygun olabilir.
Termokupl Çeşitleri Ölçü Detayları
Termokupllar, sıcaklık ölçümü yapmak için kullanılan sensörlerdir ve kullanılan malzeme türlerine göre farklı ölçü boyutlarına sahip olabilirler. Her termokupl türü, belirli sıcaklık aralıklarına ve uygulama gereksinimlerine göre özelleşmiştir. İşte yaygın termokupl türlerinin ölçü detayları:
1. T Tipi Termokupl (Bakır-Constantan)
• Probu Çapı: Genellikle 0.5 mm ile 6 mm arasında değişen çaplar.
• Probu Uzunluğu: 25 mm ile 1000 mm arasında değişebilir, fakat genellikle 100 mm ile 250 mm arasında tercih edilir.
• Tel Çapı: 0.2 mm ile 1.2 mm arasında değişebilir, en yaygın kullanılan çaplar 0.5 mm ve 1.0 mm’dir.
• Kablolama: Çift iletkenli kablo kullanılır ve genellikle PVC veya silikon kaplamalı kablolar tercih edilir.
2. J Tipi Termokupl (Demir-Constantan)
• Probu Çapı: 0.5 mm ile 3 mm arasında yaygın çap seçenekleri bulunur.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 1000 mm arasında, tipik kullanım uzunluğu 150 mm ile 500 mm arasıdır.
• Tel Çapı: 0.2 mm ile 1.0 mm arası tercih edilen çaplar.
• Kablolama: Demir ile Constantan telleri kullanılarak genellikle silikon ya da PVC kaplamalı kablolarla bağlanır.
3. K Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Alüminyum)
• Probu Çapı: 0.5 mm ile 8 mm arasında değişebilen çap seçenekleri vardır.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 2000 mm arasında ölçülerde üretilebilir. Çoğunlukla 150 mm ile 1000 mm arasında kullanılır.
• Tel Çapı: 0.5 mm ile 1.5 mm arasında yaygın kullanılır.
• Kablolama: Genellikle silikon, PVC, veya teflon kaplama kablolar kullanılır. Kabloların sıcaklık dayanıklılığı, termokuplun kullanım ortamına göre seçilir.
4. E Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-İzotop)
• Probu Çapı: 0.5 mm ile 3 mm arasında değişen boyutlar mevcuttur.
• Probu Uzunluğu: 25 mm ile 500 mm arasında yaygın kullanım uzunluğu vardır.
• Tel Çapı: 0.2 mm ile 1.0 mm arasında değişen çaplarda üretilir.
• Kablolama: Genellikle yüksek sıcaklık koşullarına dayanıklı silikon veya özel kaplamalarla izole edilmiş teller kullanılır.
5. N Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Silikon)
• Probu Çapı: 1 mm ile 8 mm arasında değişebilir.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 1000 mm arasında üretilebilir.
• Tel Çapı: 0.5 mm ile 1.5 mm arasındaki çaplarda tercih edilir.
• Kablolama: Dayanıklı ve uzun ömürlü silikon ya da PVC kablolar kullanılabilir.
6. R Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Probu Çapı: 0.5 mm ile 5 mm arasında değişir.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 1000 mm arasında, daha büyük uzunluklar özel siparişle temin edilebilir.
• Tel Çapı: 0.3 mm ile 1.0 mm arasında tercih edilen çaplar mevcuttur.
• Kablolama: Platin ve rodiyum alaşımına sahip kablolar genellikle silikon ya da teflon kaplama ile korunur.
7. S Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Probu Çapı: 0.5 mm ile 5 mm arasında değişebilir.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 1000 mm arasındaki uzunluklar yaygın kullanıma sahiptir.
• Tel Çapı: 0.3 mm ile 1.0 mm arasında yaygın çaplar tercih edilir.
• Kablolama: Yüksek sıcaklık dayanımı olan kaplamalar tercih edilir. Genellikle silikon ya da teflon izoleli kablolar kullanılır.
8. B Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Probu Çapı: 1 mm ile 6 mm arasında değişir.
• Probu Uzunluğu: 50 mm ile 1500 mm arasında üretilebilir. Uzunluklar genellikle endüstriyel uygulamalara göre özelleştirilir.
• Tel Çapı: 0.5 mm ile 2.0 mm arasında çaplar bulunur.
• Kablolama: Termokupl kabloları genellikle yüksek sıcaklık koşullarına dayanıklı silikon ya da teflon kaplama ile izolasyona sahiptir.
Termokuplların çapı ve uzunluğu, kullanılacağı alanın gereksinimlerine göre değişir. Küçük çaplar, daha hassas ölçümler yapabilmek için seçilirken, daha geniş çaplar ise daha yüksek sıcaklıklar ve ağır koşullara dayanabilen ölçümler için tercih edilir. Ayrıca, kablolama malzemesi de sıcaklık aralığına ve çevresel koşullara bağlı olarak seçilmelidir.
Termokuplun uzunluğu, genellikle sıcaklık ölçümü yapılacak ortamla uyumlu olarak seçilir. Endüstriyel fırınlar, yüksek sıcaklık ortamları veya laboratuvar uygulamaları için termokuplun uzunluğu ve kablo kalitesi önemlidir.
Termokupl Çeşitleri Çalışma Prensibi
Termokupl, iki farklı metalin uçlarının birleştirilerek sıcaklık ölçümü yaptığı bir sensör türüdür. Çalışma prensibi, Seebeck etkisi olarak bilinen bir fiziksel ilkeye dayanır. Seebeck etkisi, iki farklı iletkenin birleşim yerinde sıcaklık farkı oluşturulduğunda, bu birleşim yerlerinde bir elektriksel gerilim meydana gelmesidir. Bu gerilim, sıcaklık farkına orantılıdır ve bu şekilde sıcaklık ölçülür.
Termokuplun çalışma prensibi, kullanılan metal türlerine göre farklılık gösterir. Aşağıda en yaygın kullanılan termokupl çeşitlerinin çalışma prensibini açıklamaktayım:
1. T Tipi Termokupl (Bakır-Constantan)
• Çalışma Prensibi: T tipi termokupl, bakır ve constantan (bakır-nikel alaşımı) metallerinin birleşiminden oluşur. Bu tip termokupl, düşük sıcaklık ölçümleri için uygundur. Bakır ve constantan arasındaki sıcaklık farkı, Seebeck etkisini oluşturur ve gerilim üretir. Bu gerilim, sıcaklık ölçülerek okunur.
• Kullanım Alanları: Düşük sıcaklık ölçümleri, genellikle -200°C ile 350°C arasında kullanılır.
2. J Tipi Termokupl (Demir-Constantan)
• Çalışma Prensibi: J tipi termokupl, demir ve constantan metallerinin birleşiminden oluşur. Demir ve constantan arasındaki sıcaklık farkı, elektriksel gerilim üretir. Bu gerilim, sıcaklık farkının bir sonucu olarak ölçülür.
• Kullanım Alanları: Orta sıcaklık ölçümleri için uygundur ve genellikle -40°C ile 750°C arasında kullanılır.
3. K Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Alüminyum)
• Çalışma Prensibi: K tipi termokupl, nikel krom ve nikel alüminyum alaşımlarından yapılmıştır. Bu termokupl, geniş bir sıcaklık aralığına sahip olup, Seebeck etkisi sayesinde sıcaklık farkı ölçülür. K tipi termokupl, yüksek hassasiyetle sıcaklık ölçümü yapabilen bir sensördür.
• Kullanım Alanları: Yüksek sıcaklık uygulamaları için uygundur, genellikle -200°C ile 1372°C arasında kullanılır.
4. E Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-İzotop)
• Çalışma Prensibi: E tipi termokupl, nikel krom ve nikel izotop alaşımlarından oluşur. Bu tip, yüksek voltaj üretimi ve hassasiyet sağlar. Sıcaklık farkı, Seebeck etkisiyle ölçülür ve bu sayede sıcaklık ölçümleri yapılır.
• Kullanım Alanları: Yüksek hassasiyet gerektiren sıcaklık ölçümleri için tercih edilir, genellikle -200°C ile 900°C arasında kullanılır.
5. N Tipi Termokupl (Nikel-Krom-Nikel-Silikon)
• Çalışma Prensibi: N tipi termokupl, nikel krom ve nikel silikon alaşımlarından yapılır. Sıcaklık farkı nedeniyle elektriksel gerilim üretilir. N tipi termokupllar, yüksek doğruluk ve güvenilirlik sağlar.
• Kullanım Alanları: Genellikle yüksek sıcaklık ölçümleri için tercih edilir, 0°C ile 1300°C arasında kullanılır.
6. R Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Çalışma Prensibi: R tipi termokupl, platin ve rodyum alaşımının birleşiminden oluşur. Bu tip termokupl, yüksek sıcaklıklar için uygundur ve platin-rodyum birleşimindeki sıcaklık farkı, Seebeck etkisiyle gerilim üretir.
• Kullanım Alanları: Yüksek sıcaklık ölçümleri için kullanılır, genellikle 0°C ile 1600°C arasında tercih edilir.
7. S Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Çalışma Prensibi: S tipi termokupl da platin ve rodyum alaşımını kullanır. Seebeck etkisi, sıcaklık farkı ile oluşturulan gerilimi ölçerek sıcaklığı belirler. Yüksek sıcaklıklarda yüksek doğruluk sağlar.
• Kullanım Alanları: Genellikle 0°C ile 1600°C arasındaki yüksek sıcaklık ölçümleri için kullanılır.
8. B Tipi Termokupl (Platin-Rodyum)
• Çalışma Prensibi: B tipi termokupl, platin ve rodyum metallerinin birleşiminden oluşur. Bu tip termokupl, sıcaklık farkı nedeniyle gerilim üretir ve bu gerilim ölçülerek sıcaklık belirlenir. B tipi termokupllar, yüksek sıcaklık ölçümünde oldukça hassastır.
• Kullanım Alanları: Genellikle çok yüksek sıcaklık ölçümleri için kullanılır, 0°C ile 1700°C arasında ölçüm yapılabilir.
Tüm termokupl türlerinin ortak çalışma prensibi, iki farklı metalin birleşiminden doğan sıcaklık farkı ile gerilim üretilmesidir. Bu gerilim, sıcaklık farkına orantılıdır ve bu sayede sıcaklık ölçülür. Termokupl, sıcaklık ölçülen ortamda bir sıcaklık farkı yaratır ve bu fark, elektriksel bir gerilim üretir. Bu gerilim ölçülerek, ortamın sıcaklığı belirlenir. Her termokupl türü, belirli bir sıcaklık aralığında en iyi performansı gösterir ve farklı metallerin kombinasyonları, farklı sıcaklık ölçüm hassasiyetleri ve dayanıklılık seviyeleri sağlar.
Termokupl Çeşitleri Sıkça Sorulan Sorular
Termokupl, sıcaklık ölçümü için kullanılan bir cihazdır ve iki farklı metalin birleşimiyle oluşan bir sıcaklık sensörüdür. Çalışma prensibi, termoelektrik etkisi üzerine dayanır. İki farklı metalin uçları birleştirildiğinde, bu uçlarda bir sıcaklık farkı olduğunda elektriksel bir gerilim meydana gelir. Bu gerilim, sıcaklıkla orantılıdır ve sıcaklık ölçümü yapılmasını sağlar.
En yaygın termokupl çeşitleri şunlardır:
• K tipi: Nikel-alüminyum alaşımı, geniş sıcaklık ölçüm aralığı.
• J tipi: Demir ve konstantan alaşımı, düşük sıcaklıklarda yüksek hassasiyet.
• T tipi: Bakır ve konstantan alaşımı, düşük sıcaklıklar için uygundur.
• E tipi: Nikel-krom alaşımı, yüksek hassasiyetli ölçümler için tercih edilir.
• N tipi: Nikel-silikon alaşımı, yüksek sıcaklık uygulamaları için uygundur.
Termokupllar, özellikle endüstriyel sıcaklık ölçümleri, fırınlar, kimyasal reaksiyonlar, buhar jeneratörleri, ısıtma sistemleri, hava taşıma sistemleri, otomotiv endüstrisi gibi çeşitli alanlarda kullanılır. Ayrıca, havalandırma sistemleri, petrol ve gaz endüstrisinde de sıcaklık izleme amacıyla yaygın olarak kullanılır.
Termokupllar, kullandıkları malzemeye bağlı olarak farklı sıcaklık aralıklarında çalışabilirler. Örneğin, K tipi termokupllar, -270°C ile 1372°C arasındaki sıcaklıkları ölçebilirken, J tipi termokupllar -210°C ile 750°C arasında ölçüm yapabilir.
Termokuplların hassasiyeti, kullanılan malzemeye ve tipine göre değişir. Örneğin, K tipi termokupllar genellikle yüksek hassasiyet gerektiren uygulamalarda kullanılırken, J tipi termokupllar daha düşük sıcaklıklar için daha hassas olabilir. Genel olarak, termokupllar ±1°C ile ±2°C arasında bir hassasiyet sunar.
Termokupllar, genellikle referans sıcaklıklar kullanılarak kalibre edilir. Bu işlemde, bir sıcaklık kaynağında termokupl yerleştirilir ve ölçülen voltaj değeri, bilinen sıcaklık değeriyle karşılaştırılır. Kalibrasyon işlemi, genellikle laboratuvar ortamında, yüksek hassasiyetli cihazlar kullanılarak yapılır.
Termokupllar, yüksek sıcaklık dayanımı, hızlı tepki süresi ve gelişmiş doğruluk gibi avantajlar sunar. Ayrıca, kapsamlı sıcaklık aralıkları sunar ve endüstriyel uygulamalarda yüksek verimlilikle kullanılabilir. Dayanıklı yapıları sayesinde zorlu çalışma koşullarına dayanıklıdırlar.
Termokupllar, genellikle yüksek sıcaklık uygulamaları için uygundur. Diğer sıcaklık sensörleri, örneğin RTD‘ler (Rezistans Termometreler), daha düşük sıcaklıklar için daha hassas ölçümler sunabilir. Termokuplların avantajı, daha geniş sıcaklık aralıklarında çalışabilmeleri ve daha hızlı tepki vermeleridir.
Termokuplların kullanım ömrü, uygulama koşullarına ve kullanılan malzemenin türüne bağlıdır. Genellikle, 5-10 yıl arasında bir ömre sahip olabilirler. Ancak, aşırı sıcaklık ve çevresel koşulların etkisiyle bu süre kısalabilir.
Termokupl montajı, doğru sıcaklık ölçümü için kritik bir adımdır. Termokupl, doğru yerleştirilmeli ve bağlantıların sıkıca yapıldığından emin olunmalıdır. Ayrıca, bağlantı noktaları izole edilmeli ve termokuplun uçları, ölçülecek sıcaklığa en yakın alanda olmalıdır.
